Anal fissür yani Türkçe’mizde ki ismiyle makat çatlağı basurdan (hemoroid) sonra en yaygın şekilde görülen makat hastalığıdır. Çoğu kişi anal fissür rahatsızlığının yaşattığı şikayetlerden kaynaklı olarak hemoroid olduğunu düşünmektedir.

Bu doğrultuda ev ortamında çözümler üretmeye çalışarak yanlış müdahalelerde bulunabileceği gibi hastalığın başlangıç aşamasında yapılacak ilaç tedavisinin de etkisiz olmasına sebebiyet vermektedir.

Makat çatlağı tedavisi nasıl yapılır?

Anal fissür tedavisi ilaçla, ameliyatsız ve ameliyatlı olmak üzere üç gruba ayrılabilir.

Öncelikle ilaçla tedaviler denenmeli cevap alınmazsa diğer yöntemlere geçilmelidir. Tedavi süresince ve sonrasında kabızlık engellenmeli ve ara sıra bile olsa kabız kalınmamalıdır.

İlaçla & kremle tedavi

Makat yırtığının ilk 1-2 haftalık dönemine akut yani yeni denir ve uygun ilaç doğru şekilde kullanılır ve kabızlık engellenirse hastaların yarısından fazlasında tam iyileşme sağlanabilir. Hastalık başlayalı 1-2 haftayı geçtiyse artık müzmin olduğu kabul edilir yine ilaç denenebilir ancak müzminleştiyse başarı oranı % 10-20 lere kadar düşer.

Başarının yüksek olması için hastalığın başlangıcında doğru ilaç seçip dikkatli kullanılmalıdır. Şu an Türkiye’de en çok reçete edilen ve başarısı en yüksek ilaç Anuflex Merhemdir. Çatlak ilaçlarını kısaca özetlersek şunlar vardır ve etkileri şöyledir;

Rectoderm krem

Yırtığın iyileşmesini engelleyen kas kasılmasını çözer, kas gevşetince iyileşme ihtimali artar, Nitrogliserin içerir, yoğun baş ağrısı ve tansiyon düşme yan etkileir vardır.

Tansiyon çok düşerse ilaç kesilmelidir, baş ağrısı ilacı kesmeyi gerektirmez. Acıyı azaltmadığı için Anestol Merhem ile birlikte kullanılması gerekir. Dışkılamadan sonra parmak ucuyla makatın içine sürülmelidir.

Anrecta krem

Rectodermin aynı içeriğe, aynı etkilere ve aynı yan etkilere sahiptir.

Anestol merhem

Sadece sürüldüğü uyuşturucu etkisi vardır. Kasları gevşetmediği için tek başına başarılı olamaz Rectoderm veya Anrecta ile birlikte kullanılmalıdır. Dışkılamadan 3-4 dakika önce anüsün içine parmakla sürülmelidir.

Anuflex merhem

Hem kas gevşetme hem de uyuşturucu etkisi vardır. İki etkinin tek merhemde olması kullanım kolaylığı getirir ve hasta uyumunu arttırır. Yine iki etki tek merhemde olduğu için başarısı yükselmektedir.

Şöyle kullanılmalıdır; Dışkılama ihtiyacı olduğunda tuvalete gidilmeli hafif yakacak kadar suyun içinde 3-4 dakika oturma banyosu yapılır, kalkıp kurulanır bir fındık kadar Anuflex Merhem parmak ucuyla anüsün içine sürülür ve 3-4 dakika beklenir. Bu süre zarfında uyuşturucu etkisini gösterir ve daha az acılı dışkılama olur.

Dışkılama işlemi bittikten sonra tekrar aynı ılık suya 3-4 dakika oturulur, kalkıp kurulanır, fındık kadar Anuflex Merhem parmakla anüs içine sürülür ve tuvaletten çıkılır. İlaçla tedaviler 10-15 gün kadar kullanılır, şikayetler tamamen bittiyse kesilir, şikayetler kısmen düzeldiyse ilaca devam edilir ama hiçbir düzelme yoksa veya daha da arttıysa ilaç kullanımına son verip diğer yöntemlere geçilmelidir.

Ameliyatsız fissür tedavisi (önerilen yöntemdir)

Anal fissür probleminin tedavisinde kullanılan tek yöntem botulinum enjeksiyonudur. Kasılan makat kasına doğru dozda enjeksiyon yapıldığında hastaların %95’inde tam bir iyileşme sağlanabilir. Bu yöntem 1-2 dakika kadar kısa bir sürede uygulandığı gibi kişinin iş, okul ya da sosyal hayatına aralıksız devam edebilme gibi bir avantaj yaratmaktadır.

Botulinum enjeksiyonu güzellik merkezlerinde kırışıklık giderme gibi uygulamalar için sıkça kullanılan özel bir ilaç olup halk arasında da yakından bilinmektedir. (bilinen isminin kullanılması telif hakkı problemi yarattığından kullanamıyoruz.)

LİS yöntemiyle anal fissür ameliyatı

Ameliyat ile yapılan tedavilerin içerisinde en etkili yöntemdir. Teknik kasılan makat kaslarının bir grubun kesilmesine dayanır. Ancak kaslar kesildiği için %3 kadar hastada kronik gaz ve dışkı kaçırma gibi bir olumsuzluk görülebilir. Bu ciddi komplikasyon sebebiyle çok fazla tercih edilmemektedir.

Makat çatlağı (anal fissür) nedir?

Anal fissür, anüsü tutan ince ve nemli yapıda ki koruyucu tabakada (mukoza) meydana gelen küçük bir yırtığa verilen isimdir. Ülkemizde makat çatlağı, makat yırtığı gibi isimlerle de telaffuz edilir. Kabızlık şikayeti olan kişilerin tuvalet esnasında sert ve kalın dışkılaması ile anüsün kenarında bir çizik oluşur ve bu çiziğin yaşattığı hissiyat cam çiziği şeklindedir. Her ne kadar küçük bir çizikten bahsediyor olsak da bu küçük oluşumun verdiği acı tarif edilemezdir.

Makat çatlağı meydana geldikten sonra kişiler için dışkılama bir kabus olmaktadır. Özellikle kabızlık problemi giderilememiş ise tuvalet esnasında yaşanılan acı oldukça fazla olacağı gibi kanamada görülecektir. Bebeklerde de sıklıkla görülen bu problem her yaştan insanı olumsuz yönde etkileyebilir. Günümüzde azımsanmayacak kadar çok insan anal fissür ile karşılaşmaktadır. Bu rahatsızlığın tedavisi başlangıç aşamalarında ilaçla yapılabilir. Ancak ilaç herkeste aynı olumlu sonucu vermeyebilir. İlaçla tedavi olamayan insanlar botulinum enjeksiyonu ile tedavi olmalıdır. Tedavi hakkında ki detayları yazımızın en başında bulabilirsiniz.

Makat çatlağı belirtileri nelerdir?

Makatta çatlak (anal fissür) sorunu yaşayan bireylerde genellikle benzer belirtiler ortaya çıkar, ancak çatlağın boyutuna bağlı olarak hissedilen şiddet kişiden kişiye değişebilir. Sık görülen belirtiler şunlardır:

  • Dışkılama sırasında yırtılma veya cam parçası çıkarma hissi
  • Makatta ağrı ve şişlik
  • Kanama veya hafif kan sızıntısına bağlı iç çamaşırında lekelenmeler
  • Dışkılama güçlüğü
  • Yırtılma bölgesinde kaşıntı ve tahriş

Bu belirtiler genellikle anal fissürü işaret eden semptomlardır. Ancak, bazı hastalıklar da benzer belirtilerle ortaya çıkabilir, bu hastalıklar arasında hemoroid, makat apsesi, siğiller, makat sarkması ve makat kanseri bulunmaktadır. Bu nedenle, yukarıdaki belirtilerin görülmesi durumunda hastaların derhal bir sağlık profesyoneline başvurarak gerekli muayene ve tetkikleri yaptırmaları önemlidir.

Makat çatlağı sebepleri nelerdir?

En sık görülen sebepler

Kabızlık: En sık karşılaşılan makat çatlağı sebebidir. Aynı şekilde hemoroid rahatsızlığının da en çok karşılaşılma sebebidir. Tabi ki kabızlığın yanı sıra ıkınma sorunu da ortağıdır. Kabızlık nedenler arasında % 95 ile ilk sıradadır. Kronik kabızlık olması şart değildir, seyrek olarak hatta bir defa kabızlık olması anal fissür oluşması için yeterlidir.

İshal: İshal sorunu kronikleşmiş yani süreklilik kazanmış kişiler risk altındadır. Sürekli olarak basınçlı ve hızlı dışkılamak kabızlık sorununda olduğu gibi anüsün kenarında çizik oluşmasına sebebiyet verebilir. Bir çok ishal vakasında karşılaşılan sorundur. Bazen yeni ishallerde de görülür, günde 10-20 defa ishal yaşayanlarda dışkının kimyasal yapısı yakıcı olduğu için anüs derisini kimyasal yanık olur ve fissüre dönüşür.

Nadir görülen sebepler

Normal doğum: Kişinin doğum süreci hızlanması için ıkınmaya yöneltilmesi anal fissür oluşumunun tetikleyicisi olabilr.

Ters ilişki: Herhangi bir kaydırıcı madde kullanmadan zorlanarak yapılan ters ilişkiler makat yırtılmasına yol açabilir. Ayrıca ters ilişki hemoroid, anal hematom, kondilom gibi makat hastalıklarının da oluşumunda rol oynayan bir faktördür.

Makata Yabancı Cisim Sokmak: Anüse sokulan yabancı cisimler zorlamaya neden olacağından yırtılma şeklinde  çatlak oluşturabilir.

Aşırı Acı Tüketimi; Alışık olmayan kişiler fazla acı yediğinde tuvalette gereğinden fazla ıkınır, bu ıkınma anal kanalda tahriş ve yırtılmaya neden olabilir.

Doktora ne zaman gidilmelidir?

Üstte belirttiğimiz gibi dışkılama esnasında ve sonrasında ağrılar çekiyor, dışkı ya da tuvalet kağıdında kanama görüyorsanız büyük olasılıkla anal fissür problemi ile karşı karşıya olabilirsiniz. Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi hastalık başlangıç evresindeyken ilaçla tedavi edilebilmektedir. Bunun için erken teşhis tüm sağlık problemlerinde olduğu gibi önem teşkil eder. Eğer bu süreç aşıldıysa 1-2 dakika süren botulinum enjeksiyonu ile tedavi sağlanır. bu tedavi oldukça avantajlı olup herhangi bir komplikasyonu görülmemiştir.

Makat çatlağı (anal fissür) için hangi doktora / bölüme gidilir?

Bunun için vakit kaybetmeden proktoloji konusunda tecrübeli olan bir genel cerrahi uzmanına muayene olmanız önerilir. Proktoloji (makat hastalıkları) konusunda tecrübeli olan bir genel cerrahi uzmanı çok daha doğru bir tercih olacaktır. Idea kliniklerin tümünde makat hastalıkları konusunda tecrübeli proktoloji uzmanları hizmet vermektedir.

Referanslar:

Nelson, R. L., Manuel, D., Gumienny, C., Spencer, B., Patel, K., Schmitt, K., … & Yeboah-Sampong, A. (2017). A systematic review and meta-analysis of the treatment of anal fissure. Techniques in coloproctology21, 605-625.

Lund, J. N., & Scholefield, J. H. (1996). Aetiology and treatment of anal fissure. British journal of surgery83(10), 1335-1344.

İletişim Bilgileri Arayın WhatsApp'tan Sor